طی سال‌های گذشته شاهد علاقه روزافزون به استفاده از فناوری دفاتر توزیع و قراردادهای هوشمند در گستره جهانی بوده‌ایم. به خصوص صنعت مالی که در همین سال‌ها به شدت تحت تأثیر برهم‌زنندگی این فناوری تازه قرار گرفته است. در این میان صنعت بیمه نیز اگر چه همچنان در ساز وکارهای قدیمی و سنتی خود ریشه دارد اما به مدد ورود اینشورتک‌ها در صنعت بیمه و برهم‌زنندگی بزرگ بازیگران تازه‌وارد سعی در شناخت مفهوم دفاتر توزیع و قراردادهای هوشمند دارد. شبکه نوآفرینی پلنت در این نوشتار به بررسی قابلیت‌ها و پتانسیل‌های قراردادهای هوشمند در صنعت بیمه و چالش‌های استفاده از آن می‌پردازد.

در ساده‌ترین تعریف می‌توان گفت که یک قرارداد هوشمند برنامه‌ای نرم‌افزاری است که به طور خودکار بندهای قرارداد را در شرایطی از پیش تعیین‌شده و مشخص به اجرا در می‌آورد. به عبارت دیگر یک قرارداد هوشمند به عنوان واسطی مجازی وارد عمل می‌شود تا توافقات میان دو طرف را در شرایط تعیین‌شده بدون هیچ اختلالی برآورده سازد.

امروز مهم‌ترین چالش صنعت بیمه عدم وجود شفافیت و اعتماد میان بازیگران اصلی آن است. به گزارش موسسه تحقیقاتی اکسنچر تنها 29 درصد مشتریان به شرکت‌های بیمه خودشان اعتماد کافی دارند. این عدم اعتماد یک‌سویه نیست و در دوران فعلی خیلی از شرکت‌های بیمه نیز به سبب عدم اعتماد خسارت‌نامه‌ها را با بازرسی‌های چندمرحله‌ای و اتلاف وقت به انجام می‌رسانند. چرا که کلاهبرداران بیمه بعضاً خسارت‌نامه‌هایی متعدد به شرکت‌های بیمه از یک مورد خاص ارسال می‌کنند و همین باعث می‌شود تا شرکت‌های بیمه منابع بیشتری برای اعتبارسنجی ادعای مشتریان صرف کنند. در این راستا قراردادهای هوشمند می‌توانند با برطرف کردن مشکل اعتماد میان مشتریان و شرکت‌های بیمه هم از اتلاف هزینه‌های گزاف جلوگیری کنند و هم زمان فرآیندها را به طرز چشمگیری کاهش دهند.

بیشتر بخوانید: بلاکچین چطور فرآیندهای بیمه‌ای را ساده می‌کند؟

پتانسیل قراردادهای هوشمند

به طور سنتی صنعت بیمه به یک واسطه قابل اعتماد برای اجرای تراکنش نیاز دارد. اما حضور این طرف سوم معمولاً باعث می‌شود که فرآیندهای بیمه‌ای به کندی و با هزینه‌های بالا صورت بگیرند. این مسئله کار را به جایی رسانده که حتی در خسارت‌نامه‌های محرز نیز کار رسیدگی به ماه‌ها می‌انجامد.

با یک قرارداد هوشمند دیگر پای دخالت انسانی در میان نیست که در وهله اول نبودن طرف سوم انسانی کاهش خطر دستکاری توسط میانجی سوم را کاهش می‌دهد و تا حد زیادی شفافیت کار را بالا می‌برد. چرا که قراردادهای هوشمند همگی در بستر بلاکچین ذخیره می‌شوند و هر دو طرف می‌توانند تراکنش‌های ثبت شده را ببینند. در وهله دوم یک قرارداد هوشمند سرعت رسیدگی به خسارت‌نامه‌ها را به شدت بالا می‌برد و سوم این که قراردادهای هوشمند هزینه‌های اجرایی بیمه‌گران را کاهش می‌دهند. در نتیجه شرکت‌های بیمه می‌توانند حق بیمه‌ها را پایین بیاورند و سهم بیشتری از بازار را به نفع خود کسب کنند. از سوی دیگر نه بیمه‌گر و نه بیمه‌گزار هیچ کدام نمی‌توانند اطلاعات قرارداد را از بین ببرند یا زیر پا بگذارند چرا که هر چه هست و نیست در بستری از زنجیره‌های فناناپذیر ذخیره شده‌اند.

محدودیت‌ قراردادهای هوشمند

قرادادهای هوشمند محدودیت‌های خاص خودشان را دارند. در حال حاضر قراردادهای هوشمند می‌توانند تنها برای انواع ابتدایی پرونده‌های بیمه ارزش‌آفرینی کنند. به عبارت ساده‌تر قراردادهای هوشمند تنها بر اساس الگوی شرطی «اگر X آنگاه Y» عمل می‌کنند. قراردادهای هوشمند تنها زمانی قابل دوام هستند که شرایط آنها به طور کامل در کد برنامه نویسی رونویسی شده باشد اما متأسفانه این مسئله بسیار نادر خواهد بود چرا که بخش قابل توجهی از قراردادهای امروز سرشار از نکات ظریفی هستند و نیازمند برنامه نویسی‌های پیچیده.

علاوه بر این از آنجایی که صنعت بیمه بسیار محافظه‌کار است به حتم اعتماد به یک فناوری نوظهور به جای اعتماد به طرف سوم حاضر امری سخت و دشوار و قابل تردید خواهد بود. با قراردادهای هوشمند میانجی و واسطه سوم حذف می‌شود. عامل انسانی حذف می‌شود و کد رایانه‌ای جایگزین می‌شود. درست است که کد تعبیه‌شده در یک قرارداد هوشمند می‌تواند ریسک بسیار کمی داشته باشد اما خود کد ممکن است ناقص باشد. به همین دلیل است که رسیدگی به امنیت قراردادهای هوشمند امروز به خدمات برون سپاری شده و خارج از سازمان تبدیل شده است.